(News.oto-hui.com) – Trước năm 1970, việc thay đổi chất bôi trơn cho hệ thống truyền động không hề đơn giản như ngày nay khi chỉ cần đến cửa hàng, hoặc đại lý, gara sửa chữa. Bởi vì loại dầu tốt nhất đang được sử dụng cho hộp số tự động là loại dầu sáp từ cá nhà táng. Nghe thật lạ đúng không? Đây là loại chất bôi trơn “cực đỉnh” đã cứu hàng triệu hộp số tự động lúc bấy giờ.
Có thể mọi người lái xe sẽ không thể biết tất cả có bao nhiêu loại chất lỏng trong xe ô tô của mình và hầu hết họ đều biết những điều cơ bản như thay nước rửa kính chắn gió, thay dầu động cơ sau những khoảng thời gian nhất định. Và, có một loại chất lỏng mà người dùng xe cơ bản thường bỏ qua như dầu phanh hoặc dầu hộp số.
Dầu sáp từ cá nhà táng có công dụng như thế nào trong truyền động hộp số?
Cá nhà táng được đặt tên theo một chất sáp (sáp lỏng) được tìm thấy được tìm thấy trong túi dầu nằm ở phía trước hộp sọ của cá, cũng như ở mô sáp, một mô nằm ở phía trên sọ và dưới túi dầu. Có khoảng 2000 lít dầu cá nhà táng trong đầu con đực có chức năng bảo vệ não của nó; bộ não lớn nhất so với bất kỳ loài động vật nào. Con cá nhà táng nổi tiếng nhất vẫn còn cho đến ngày nay là từ cuốn tiểu thuyết “Moby Dick”, được viết bởi Herman Melville vào năm 1851.
Dầu sáp từ cá nhà táng và các dẫn xuất của nó được sử dụng làm chất phụ gia trong hầu như tất cả các chất bôi trơn ô tô. Khoảng 14 triệu lít dầu sáp từ cá nhà táng được sử dụng hàng năm chỉ trong chất bôi trơn. Để cung cấp cho nhu cầu, hàng trăm nghìn con cá nhà táng đã bị săn bắt đưa khiến loài này đi đến bờ vực tuyệt chủng. Loại dầu này có đặc tính không đông tụ hoặc khô và không ăn mòn kim loại do đó nó có khả năng chống oxy hóa khá tốt. Chúng có độ nhớt khá thấp và giữ được độ nhớt ở nhiệt độ cao tốt hơn hầu hết các loại dầu khác.
Về tính chất hoá học của dầu sáp từ cá nhà táng, vui lòng tìm hiểu tại đây: Wikipedia
General Motors – Hãng ô tô đầu tiên sử dụng dầu sáp từ cá nhà táng cho hộp số tự động
Dầu sáp từ cá nhà táng đã từng được sử dụng thường xuyên trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả trong ô tô. Trong khi hộp số hiện đại sử dụng nhiều dầu tổng hợp, dầu sáp từ cá nhà táng từng là chất lỏng giúp hộp số tự động hoạt động trơn tru nhất. Nó đã được phổ biến trong các loại xe do General Motors sản xuất vào những năm 1970. Theo các kỹ sư tại GM, dầu sáp từ cá nhà táng là một lựa chọn tuyệt vời vì nó ngăn ngừa hiện tượng rỉ sét.
Sự kết thúc của kỷ nguyên dầu sáp cá nhà táng trong hộp số tự động
Năm 1972, loài cá nhà táng đã thở phào nhẹ nhõm vì Đạo luật về các loài nguy cấp đã được thông qua và chúng sẽ không còn bị giết để lấy dầu sáp. Chỉ riêng ở Bắc Mỹ, 25 triệu lít dầu cá/một năm đã được tiêu thụ. Ít ai khi đó biết rằng tất cả ô tô sẽ sắp trải qua một sự cố khủng khiếp khi không có dầu sáp từ cá nhà táng.
Vào đầu những năm 1970, cá nhà táng đã trở nên nguy cấp và General Motors không còn được phép tiếp tục sử dụng dầu làm từ loại cá này cho các bộ truyền động của họ. Thay vào đó, một loại dầu bổ sung phải được thử nghiệm và sử dụng thay cho dầu sáp từ cá nhà táng.
Không giống như đặc tính chống gỉ của dầu cá nhà táng, loại dầu mới khiến một số linh kiện trong hệ thống truyền động bị rỉ sét. Mặc dù vấn đề này đã được giải quyết, nhưng các chủ phương tiện vào thời điểm đó đã tỏ ra khá bực bội khi không còn nhiều lựa chọn khác.
Trong nhiều năm, đối với dầu động cơ, ngành công nghiệp ô tô phụ thuộc vào các sản phẩm làm từ động vật khác như mỡ động vật hoặc mỡ lợn. Đối với các hệ thống phức tạp như hộp số, các sản phẩm thay thế này không thích hợp, dẫn đến hiệu suất truyền động tổng thể kém, hộp số sớm hỏng hóc do nhiệt và bị rỉ sét.
Ví dụ, các lỗi hộp số tự động đã giảm từ dưới một triệu chiếc trước năm 1972 (khi có dầu sáp từ cá nhà táng) và lên hơn 8 triệu chiếc mỗi năm vào năm 1975 do mất chất phụ gia dầu cá nhà táng.
Theo Hiệp hội xây dựng lại hộp số tự động của Ventura, California, ngày nay, có hơn 11 triệu sự cố hộp số tự động mỗi năm (và gần chín trong số mười trường hợp) là do sự xuống cấp của nhớt hộp số tự động do nhiệt. Nhiệt thúc đẩy quá trình oxy hóa của nhớt hộp số, và điều đó làm giảm hiệu suất của nó và làm tăng tốc độ mài mòn các thành phần bên trong của hộp số tự động.
Những thất bại này đã tạo ra nhu cầu về hậu mãi để sửa chữa hàng triệu hộp số tự động. Hàng ngàn đại lý/ garage đã được mở trên khắp Hoa Kỳ vào cuối những năm 70 và 80. Bởi vì hộp số tự động là thành phần đắt thứ hai trên xe hơi và phức tạp nhất để sửa chữa. Do đó, tổng doanh thu cho các cửa hàng hộp số đã vượt hơn 50 tỷ đô la vào những năm 1990.
Không còn có thể sử dụng dầu sáp từ cá nhà táng để bôi trơn truyền động hộp số tự động, các nhà sản xuất đã phải cố gắng tìm các giải pháp thay thế khác. Trong khi dầu do cá nhà táng sản xuất là một loại chất bôi trơn tuyệt vời giúp ngăn ngừa rỉ sét và có thể tiếp tục hoạt động hiệu quả ở nhiệt độ cao, các nhà sản xuất có phần vội vàng tìm sản phẩm thay thế mà không nghiên cứu kỹ lưỡng.
Trước khi nhớt hộp số có dạng như bây giờ, đã có một loại dầu khác được sử dụng. Người ta đã phát hiện ra rằng loại dầu mà General Motors đang sử dụng để thay thế cho dầu cá nhà táng không đạt chất lượng, và kết quả là đã gây ra hàng nghìn sự cố truyền động ở hộp số tự động khi ấy.
Từ năm 1980, nhiều loại dầu bôi trơn tốt hơn khác đã thay thế hoàn toàn dầu sáp từ cá nhà táng
Đầu những năm 1980, tiến sĩ Philip J. Landis đã phát minh ra phân tử Lubegard’s Liquid Wax Ester. Ông là cựu lãnh đạo Nhóm Nghiên cứu Bôi trơn Ứng dụng Dầu Mobil, đã trở thành nhà tiên phong trong ngành công nghiệp ô tô thông qua công thức về LXE, Liquid Wax Ester, Công nghệ thay thế phân tử trực tiếp cho dầu sáp từ cá nhà táng.
Bên cạnh đó, Frank Erickson (người phát minh ra dầu truyền động hộp số từ Jojoba thay thế cho dầu cá nhà táng) cho biết thực vật jojoba là bản địa của sa mạc tây nam ở Mỹ và Mexico. Được biết, jojoba là sản phẩm thay thế trực tiếp cho dầu cá nhà táng của tập đoàn International Lubricants, Inc., vào tháng 10 năm 1984.
Dầu LUBEGARD ATF được bán ra ra thị trường vào cuối năm 1988 và là một trong những loại dầu tiên phong cho việc thay thế hoàn toàn dầu sáp từ cá nhà táng. Bên cạnh đó, Erickson sau khi công bố loại dầu này tiết lộ rằng General Motors đang gặp vấn đề lớn với 440-T4, hộp số tự động cho xe dẫn động cầu trước và 700-R4.
GM khi đó đã nhảy vào muốn mua bản quyền tất cả các sản phẩm của LUBEGARD vì nó giải quyết mọi vấn đề mà GM đang gặp phải với hộp số tự động của mình. Thế nhưng, câu chuyện Drama giữa GM và Lubegard khi ấy đã bùng lên dữ dội vì Lubegard tố GM sao chép bản quyền khi nhiều lần mượn sản phẩm của Lubegard… (câu chuyện này sẽ không được đề cập trong bài viết này).
Dầu sáp từ cá nhà táng không chỉ không còn được sử dụng trên xe hơi mà gần như mọi người đã hoàn toàn quên rằng nó đã từng được sử dụng ngay từ đầu. Mặc dù là một chất phụ gia kỳ lạ để bôi trơn hộp số, nhưng nó đã từng là lựa chọn… rất rất phổ biến, và dường như duy nhất ở thời điểm đó, dành cho ô tô GM. Vì sự tồn tại của loài cá nhà táng, mọi người đã không buồn bã hay bực dọc khi nhìn thấy loại dầu cá nhà táng này… bị quên lãng.
Bài viết liên quan:
- Lịch sử hình thành và phát triển của hộp số tự động
- Hiện tượng thiếu dầu hộp số, xe sẽ nhận những thiệt hại gì?
- Thay dầu hộp số tự động – Bí quyết để giữ hộp số luôn bền vững
- Tại sao phải súc rửa dầu hộp số tự động và 4 lý do vô cùng quan trọng mà người sử dụng xe cần phải biết?
