Trí.H/ Theo japanesenostalgiccar

Những điều ít ai biết về Kenichi Yamamoto – “Cha đẻ” động cơ Xoay Mazda

(News.oto-hui.com) – Kenichi Yamamoto là một trong những người đặt nền móng đầu tiên của hãng xe hơi Mazda Nhật Bản. Ông là một trong những người có sức ảnh hưởng rất lớn với nền công nghiệp ô tô Nhật Bản nói chung và động cơ xoay Wankel nói riêng. Dưới đây là những điều ít ai biết về Kenichi Yamamoto – “Cha đẻ” của động cơ xoay Mazda.

Tiểu sử về Kenichi Yamamoto

Kenichi Yamamoto (1922 - 2017)
Kenichi Yamamoto (1922 – 2017)

Kenichi Yamamoto sinh ra tại Nhật Bản vào ngày 16 tháng 9 năm 1922, tại tỉnh Kumamoto, trên đảo Kyushu phía tây nam, sau đó cùng gia đình chuyển đến Hiroshima, nơi Mazda đặt trụ sở chính từ lâu. Ông tốt nghiệp kỹ sư cơ khí tại trường khi đó được gọi là Đại học Hoàng gia Tokyo (nay là Đại học Tokyo) năm 1944 với bằng kỹ sư cơ khí và sau đó gia nhập Công ty Máy bay Kawanishi sau đó  phục vụ trong Hải quân Nhật Bản.

Vụ nổ quả bom nguyên tử đầu tiên từ phía Hoa Kỳ ở Hiroshima vào ngày 6 tháng 8 năm 1945, đã giết chết em gái của ông Yamamoto và phá hủy ngôi nhà của gia đình. Nhưng cha mẹ ông vẫn còn sống, tuy nhiên họ bị nhiễm phóng xạ.

Năm 1945, ông được biên chế vào Hải quân Nhật Bản nhưng trở về quê hương Hiroshima vào tháng 9 sau khi nó bị tàn phá bởi bom nguyên tử.

Bắt đầu sự nghiệp

Nhà máy Toyo Kogyo - Tiền thân công ty mẹ Mazda
Nhà máy Toyo Kogyo – Tiền thân công ty mẹ Mazda

Sau Chiến tranh thế giới thứ Hai, ông trở lại Hiroshima và được nhà máy Toyo Kogyo (Tiền thân công ty mẹ Mazda) thuê làm việc tại một nhà máy nằm bên ngoài thành phố chuyên sản xuất hộp số cho xe tải ba bánh. Tuy nhiên, đó là một công việc không mấy phát triển khả năng của mình nhưng nó cho phép ông khám phá ra những thách thức kỹ thuật khi chế tạo hộp số.

Một ngày nọ, ông ấy tìm thấy bản thiết kế của hộp số của công ty và bắt đầu nghiên cứu, kiểm tra dung sai của chúng, giống như vai trò kiểm soát chất lượng theo cách riêng của mình, không giống bất kỳ ai trong xưởng. Sự siêng năng ấy đã được một số kỹ sư cấp cao chú ý đến cân nhắc đề bạt ông thành kỹ sư thực thụ thay vì cứ trở thành một công nhân lắp ráp.

Sự siêng năng và ham học hỏi đã đặt Kenichi Yamamoto vào con đường quản lý nhà máy hộp số.

  • Ở tuổi 25, ông Kenichi Yamamoto đã bắt tay vào thiết kế động cơ OHV đầu tiên của Mazda.

Đến năm 1959, ông Yamamoto trở thành phó giám đốc Bộ phận thiết kế động cơ của Toyo Kogyo. Ông đã giám sát một số dự án quan trọng của Mazda vào thời điểm đó, bao gồm xe tải K360 và R360, xe du lịch đầu tiên của Mazda.

Sự hình thành của động cơ xoay Mazda

Kenichi Yamamoto hợp tác cùng Felix Wankel
Kenichi Yamamoto hợp tác cùng Felix Wankel

Tài năng của Yamamoto đã khiến Tsuneji Matsuda, chủ tịch Toyo Kogyo, tin tưởng giao cho ông trọng trách phát triển động cơ xoay. Khoảng năm 1961, chủ tịch của Toyo Kogyo đã yêu cầu ông Yamamoto phải giám sát một nhóm kỹ sư (47 người kỹ sư – 47 Ronin) để hoàn thiện động cơ xoay do một kỹ sư người Đức, Felix Heinrich Wankel (1902 – 1988) phát minh ra. Đây là một sự hợp tác sản xuất với công ty sản xuất ô tô Audi NSU Motorenwerke ở Đức.

  • Với ít bộ phận chuyển động, động cơ xoay này được dự đoán chắc chắn sẽ là một sự thay thế cho các động cơ đương thời với việc tối giản các piston chuyển động qua lại, các thanh kết nối và trục khuỷu.

Tuy nhiên, vòng quay của động cơ Wankel khi ấy luôn tìm ẩn những rủi ro cũng như cơ hội đối với hãng Toyo Kogyo. Giống như các nhà sản xuất ô tô khác của Nhật Bản, công ty đã phải chịu áp lực từ Bộ Thương mại Quốc tế và Bộ Công nghiệp của đất nước để hợp nhất với các công ty lớn hơn nhằm tăng khả năng cạnh tranh ở nước ngoài. Bộ Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (MITI) xác định rằng chỉ Toyota, Nissan và Isuzu sẽ là những nhà sản xuất ô tô của đất nước nhưng điều khó đã không ngăn cản Toyo Kogyo.

  • Nếu động cơ xoay thành công, nó sẽ cho phép Toyo Kogyo duy trì sự độc lập của mình mà không phụ thuộc tài chính vào các công ty lớn.
Đội ngũ kỹ sư 47 Ronin, Phát triển động cơ Mazda
Đội ngũ kỹ sư 47 Ronin, Phát triển động cơ Mazda 

Chúng tôi phải cho thấy chúng tôi khác biệt; chúng tôi phải thể hiện sự khác biệt của mình.” – Ông Yamamoto nói với The New York Times vào năm 1985, khi phóng viên hỏi về việc lý do phát triển động cơ xoay Mazda.

Nhờ Kenichi Yamamoto, Mazda đã trở thành nhà sản xuất ô tô duy nhất trên thế giới làm chủ được động cơ xoay, nhưng tầm ảnh hưởng của ông còn vượt xa việc vượt qua thách thức kỹ thuật ghê gớm này.

Thành công đến từ sự nỗ lực tuyệt vời

Nhóm của ông Kenichi Yamamoto đã tạo ra thành công một động cơ xoay. Nguyên mẫu được sử dụng trên một chiếc Coupe chạy bằng động cơ xoay đầy phong cách, được gọi với cái tên là Cosmo Sport (ra mắt lần đầu tiên tại Tokyo Motor Show năm 1963 và bán bản thương mại đầu tiên năm 1964).

Mazda Cosmo Sport 1964 sử dụng động cơ Mazda Wankel thế hệ đầu tiên

Để được sự ủng hộ và quảng bá sản phẩm của mình, ông Kenichi Yamamoto chấp nhận kiên nhẫn nói về chiếc xe Cosmo cho hàng ngàn khách hàng đến tham quan. Sau đó, ông lái chiếc xe đi khắp Nhật Bản với chủ tịch của Toyo Kogyo trong hai tuần chỉ để truyền tải về loại động cơ tuyệt vời khi ấy – Động cơ xoay Mazda.

  • Với tài năng thuyết phục của Kenichi Yamamoto, động cơ xoay Mazda đã được đồng ý sản xuất hàng loạt và là biểu tượng đặc trưng cho các dòng xe nhỏ gọn, mang dáng dấp thể thao của công ty Mazda.

Chiếc Mazda Cosmo Sport được đi vào sản xuất vào năm 1967 và nó đã trở thành chiếc xe sản xuất thương mại đầu tiên trên thế giới lắp động cơ rotor quay (Rotary engine).​

Quá trình sụp đổ lần đầu tiên của động cơ xoay Mazda

Đầu những năm 70 của thế kỷ 20, Động cơ xoay Mazda được liệt vào danh sách động cơ kém nhất sau khi xuất hiện bộ luật quy chuẩn về khí thải
Đầu những năm 70 của thế kỷ 20, Động cơ xoay Mazda được liệt vào danh sách động cơ kém nhất sau khi xuất hiện bộ luật quy chuẩn về khí thải

Thế nhưng loại động cơ này có một vài khuyết điểm: Khả năng tiết kiệm nhiên liệu kém. Thế nhưng, sự khủng hoảng năng lượng đã xảy ra vào những năm cuối 60 đến đầu 70 của thế kỷ 20, doanh số bán hàng khi ấy đã sụt giảm nghiêm trọng, khiến công ty rơi vào tình cảnh gần như phá sản.

Trong khi ấy, sự ảnh hưởng mạnh mẽ từ các động cơ hiệu suất ổn định bên phía đối thủ Toyota và Honda đã khiến cho sức phát triển của động cơ xoay Mazda kém đi rất nhiều.

  • Được biết, động cơ xoay Mazda khi ấy tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn, tuổi thọ của rotor giảm dần do thiết kế buồng đốt mỏng, dài, hiệu suất kéo theo cũng giảm đáng kể.
  • Nếu so với động cơ Piston thông thường, hiệu suất của động cơ xoay Mazda khi ấy chỉ đạt 2/3.

Ý chí phục hưng động cơ xoay Mazda của Kenichi Yamamoto

Dư án Phoniex nhằm khôi phục động cơ xoay Mazda Wankel
Dư án Phoniex nhằm khôi phục động cơ xoay Mazda Wankel

Ông Kenichi Yamamoto đã tham gia vào Dự án Phoenix của Mazda vào những năm 1970 để giảm mức tiêu thụ nhiên liệu của máy quay xuống mức 40% và đưa lượng khí thải của nó vượt qua Những quy định về không khí sạch ở năm 1970.

Năm 1974, ông trở thành người đứng đầu dự án của Toyo Kogyo nhằm tìm kiếm các cải tiến về tiết kiệm nhiên liệu cho động cơ. Ông kiên quyết rằng công ty không thể từ bỏ một công nghệ đột phá, vốn đã khiến nó trở nên khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh.

Quá trình đại tu hàng loạt động cơ với nhiều sự thay thế, điều chỉnh đã được tiến hành qua nhiều năm.

  • Khả năng tiết kiệm nhiên liệu của động cơ tăng lên đáng kể.
  • Doanh số của mẫu Mazda RX-7 Coupe (ra mắt năm 1978 và dừng sản xuất vào năm 2002) chạy bằng động cơ xoay Mazda cũng tăng vọt.

Sự thành công của các mẫu xe thế hệ tiếp theo

MAzda RX-7 (1978)
MAzda RX-7 (1978)

Cũng trong năm 1978, sau khi ra mắt mẫu xe Mazda RX-7, ông Kenichi Yamamoto đã gặp mặt một người quyết định sự thành công của Mazda 30 năm sau đó, Bob Hall (biên tập viên của tờ báo Mỹ Autoweek nổi tiếng). Bob Hall đã đưa ra ý tưởng cho Kenichi Yamamoto nên sản xuất một chiếc Roadster sử dụng động cơ xoay hơn là tiếp tục phát triển chiếc Coupe.

Bob Hall, nhà báo tờ Autoweek, đã đưa ra ý tưởng tuyệt vời cho Kenichi Yamamoto khi ấy
Bob Hall, nhà báo tờ Autoweek, đã đưa ra ý tưởng tuyệt vời cho Kenichi Yamamoto khi ấy

Thế nhưng, lúc này tiếng nói của Kenichi Yamamoto chưa thật sự lớn nên vẫn đình lại ý tưởng này.

Mãi đến năm 1985, Kenichi Yamamoto chính thức trở thành chủ tịch của Mazda và ngay lập tức ông đề nghị phát triển mẫu xe Roadster hai chỗ ngồi này.

  • MX-5 Miata – Mẫu Roadster hai chỗ ngồi đã nhận được vô vàn sự ủng hộ của khách hàng, biến nó trở thành chiếc xe thương hiệu của hãng.
MX-5 Miata - Roadster (1989)
MX-5 Miata – Roadster (1989)

Phát triển thương hiệu Mazda

Khó khăn sau khi nhận chức chủ tịch của Mazda (năm 1982), ông Kenichi Yamamoto thừa nhận rằng hãng rất khó tiếp cận với thị trường nước ngoài (Mỹ). Do đó, ưu tiên hàng đầu lúc này là phát triển, mở rộng thêm nhà máy tại Flat Rock, Michigan, Hoa Kỳ.

Không nằm ngoài dự đoán, nhà máy Mazda ở Hoa Kỳ đã trở thành biểu tượng cho sự hợp tác liên tục với Ford Motor Company, công ty đã mua 50% cổ phần của nhà máy vào năm 1992, tăng thêm 25% cổ phần hiện có của Mazda khi ấy.

  • Sau hơn 40 năm cống hiến cho Mazda, ông Kenichi Yamamoto từ chức vào năm 1992 và tiếp tục làm cố vấn cho công ty các năm sau đó.
  • Chiếc xe với động cơ xoay Wankel được sản xuất cuối cùng của Mazda là RX-8 2012.
Doanh số bán/tiêu thụ của động cơ xoay Mazda Wankel

Doanh số bán của động cơ xoay Mazda qua từng năm (trừ mẫu RX-8) (năm 1967 – 2000)

Năm 2003, ông Kenichi Yamamoto đã hồi tưởng về việc tiên phong chế tạo động cơ xoay, loại động cơ đã cung cấp năng lượng cho 1,8 triệu xe Mazda.

Tôi tự hào là một kỹ sư” – Kenichi Yamamoto.

Đáng tiếc là vào năm 2017, sự ra đi đột ngột của ông đã để lại niềm mất mát lớn cho hãng Mazda nói riêng và những người từng một thời yêu quý động cơ xoay Mazda nói chung. Hưởng thọ 95 tuổi, ông đã đi một chặng đường rất dài cùng hãng Mazda Nhật Bản.

Sự ra đi đáng tiếc của Kenichi Yamamoto đã để lại niềm mất mát rất lớn với hãng Mazda

Ông Kenichi Yamamoto đã được vinh danh vào Đại sảnh Danh vọng Ô tô Nhật Bản vào năm 2007, để ghi nhận và tôn vinh “quyết tâm vượt bậc của anh ấy trong việc chấp nhận thử thách phát triển động cơ xoay Mazda”.

Kenichi Yamamoto đã được vinh danh vào Đại sảnh Danh vọng Ô tô Nhật Bản vào năm 2007

Ngày nay, động cơ xoay Mazda đã không còn được sản xuất (1960 – 2012), nhưng không vì thế mà tinh thần của Kenichi Yamamoto bị vụt tắt. Nó vẫn được nghiên cứu bởi một đội ngũ riêng. Bên cạnh đó, Mazda cũng đã ra mắt động cơ Skyactiv-X tích hợp công nghệ HCCI giúp động cơ chạy xăng hoạt động giống như động cơ diesel, bằng cách nén hỗn hợp không khí và nhiên liệu trong buồng đốt đến khi nó tự cháy.


Bài viết liên quan:

Advertisement

Chia sẻ ý kiến của bạn

Thông Tin Cá Nhân

NamNữ

Trình Độ Học Vấn

Thông tin chung

Kỹ thuật viên sửa chữa chungKỹ thuật viên sơnKỹ thuật viên đồngKỹ thuật viên điệnChăm sóc, làm đẹp, Detailing ô tôCố vấn dịch vụBán hàng (Sales)Nhân viên phụ tùngThiết kếMarketingKiểm soát chất lượng (PDI)Quản đốc xưởngTrưởng/phó phòng dịch vụTrưởng/phó phòng kinh doanhTrưởng/phó phòng kỹ thuậtGiám đốc điều hànhChưa có kinh nghiệmKhác