Những điều cần lưu ý khi đại tu động cơ ô tô

(News.otohui.com) – Đại tu động cơ là công việc cần được tiến hành nhằm khôi phục lại các chế độ làm việc của động cơ như ban đầu, sau một thời gian làm việc nhất định. Đối với những động cơ đời cũ, vòng đời trung bình của một động cơ là khoảng 5-7 năm. Sau khoảng 100.000 – 130.000 km, hầu hết các động cơ sẽ phát sinh các vấn đề như: Tiêu hao dầu động cơ, có tiếng gõ khi hoạt động, mất áp suất nén, tiêu hao nhiên liệu, rò rỉ dầu động cơ,…

Bộ chế hòa khí là một phần nguyên nhân dẫn đến sự mài mòn do hỗn hợp nhiên liệu giàu (hỗn hợp dư xăng) sẽ rửa trôi lớp dầu bôi trơn trên vách xilanh và pha loãng dầu trong cácte. Những động cơ cũ có dung sai lớn hơn so với hầu hết các động cơ hiện nay. Do đó, bạc xéc măng, bạc lót và ống dẫn hướng xupap sẽ nhanh bị ăn mòn hơn.

Ngày nay, mọi thứ đã thay đổi rất nhiều.

• Tuổi thọ trung bình của một động cơ tăng lên khoảng 10 đến 15 năm.
• Hệ thống phun nhiên liệu đã loại bỏ hiện tượng rửa trôi dầu bôi trơn, và dung sai bé hơn nhiều đã giảm đáng kể hiện tượng ăn mòn và pha loãng dầu trong cácte.

Vì vậy, động cơ ít cần phải đại tu lại.

• Vậy khi nào cần phải đại tu động cơ ô tô?
• Quy trình đại tu động cơ ô tô như thế nào?
• Nên thay thế nguyên cụm động cơ hay sửa chữa từng phụ tùng, chi tiết?

A. 4 Điều cần lưu ý chính khi bắt đầu việc đại tu động cơ ô tô:

• Những quyết định, lựa chọn khi đại tu động cơ ô tô
• Thay mới động cơ mới
• Đại tu động cơ ô tô cũ
• Quy trình đại tu động cơ ô tô 7 bước

1. Những lựa chọn khi đại tu động cơ:

Khi một động cơ cần sửa chữa lớn, bạn sẽ phải đối mặt với những sự lựa chọn quan trọng:

• Thay thế động cơ cũ với một động cơ mới hoặc động cơ đã qua sử dụng.
• Hoặc sửa chữa hoặc đại tu lại động cơ ban đầu.

Thay thế động cơ mới thường quá đắt đối với ngân sách của nhiều người, vì vậy bạn có thể lựa chọn mua một động cơ đã qua sử dụng nhưng vẫn còn tốt, hay sửa chữa lại động cơ ban đầu để sử dụng tiếp.

• Tuy nhiên rủi ro với việc mua động cơ đã qua sử dụng có thể khá cao.

Đại tu hay sửa chữa lại động cơ cũ sao cho giống với các thông số kỹ thuật ban đầu là cách ngày nay đang được sử dụng phổ biến.

• Giá cả cho các chi tiết mới trong động cơ như bạc xéc măng hay piston mới thì không quá đắt.
• Chi phí gia công lại mặt máy hay lòng xilanh cũng không quá cao nên bạn có thể sử dụng cách này.

» Lưu ý cân nhắc khi đại tu động cơ ô tô:

• Nếu trong quá trình xe hoạt động bình thường, động cơ vẫn làm việc tốt, bạn chỉ cần bảo dưỡng ô tô định kỳ theo thời gian khuyến cáo của hãng.
• Nếu như trong quá trình sử dụng, xe gặp phải những hư hỏng, những không khắc phục triệt để được vấn đề, và để kéo dài có thể làm ảnh hưởng đến các bộ phận khác, dẫn đến hư hại nặng hơn cho động cơ, bắt buộc phải hạ máy và đại tu máy ô tô.

Một số hư hỏng thường gặp trước khi đại tu động cơ ô tô:

• Động cơ ô tô không thể nổ, chết máy (Bơm xăng hỏng; Hỏng bộ bobin; Tắc bầu lọc xăng,;ống dẫn xăng; Bugi không phát ra tia lửa điện,…).
• Lỗi động cơ không ổn định, vòng quay thấp (Hỏng gioăng đệm giữa 2 mặt của bộ chế hòa khí với ống nạp; Dây cao thế đặt không đúng thứ tự làm việc của động cơ hay do bugi dính dầu; Nước lọt vào xi lanh;…).
• Động cơ chạy không hết công suất (Khe hở nhiệt xupap không đúng; Xéc măng bị mòn lớn; Supap bị cháy, hở;…).
• Động cơ hao nước làm mát và nhanh nóng.
• Động cơ phát ra tiếng gõ liên tục trong quá trình hoạt động (Lỏng bạc ắc piston; Bạc lót thanh truyền; Buồng cháy bị kết muội than;…).
• Động cơ bị thủy kích.
• Động cơ ô tô bị “đổ hơi”.

2. Thay mới động cơ:

Thay thế động cơ mới thường quá đắt đối với ngân sách của nhiều chủ xe, vì vậy bạn có thể lựa chọn mua một động cơ đã qua sử dụng nhưng vẫn còn tốt. Tuy nhiên, rủi ro xảy ra hư hỏng của việc mua lại động cơ ô tô cũ đã qua sử dụng có thể khá cao.

3. Đại tu động cơ ô tô cũ về trạng thái gần như ban đầu:

Đây là phương án được đại đa số chủ xe lựa chọn ngày nay, bởi chi phí để thực hiện sửa chữa, đại tu máy ô tô ít tiền hơn thay mới.

• Giả sử: Động cơ ban đầu không mòn quá mức và không có hư hỏng nghiêm trọng, chi phí cần thiết để khôi phục lại nó sẽ thấp hơn. Do đó, bạn có thể tiết kiệm 20% đến 50% số tiền hoặc hơn so với việc thay thế động cơ mới.

Nếu các xy lanh bị mòn, chúng sẽ cần được mài và dũa sao cho có thể lắp các piston có kích thước lớn hơn, hay công việc này còn được gọi là xoáy nòng.

Các xupap và miệng xupap cũng cần được tiến hành rà lại với cát để đạt độ kín khít.

• Các công việc như rà lại bề mặt nắp máy, cốt máy nếu không có các công cụ chuyên dụng thì tốt nhất bạn nên gửi chúng đến các cửa hàng gia công.

Các chi tiết còn lại bạn có thể tự mình vệ sinh để loại bỏ cặn dầu bôi trơn và bùn đất với các dung dịch tẩy rửa chuyên nghiệp.

Giá của các chi tiết mới trong động cơ như bạc xéc măng hay piston mới thì không quá đắt, và chi phí gia công lại mặt máy hay lòng xy lanh cũng không quá cao.

Một ưu điểm nữa khi đại tu động cơ đó là bạn sẽ tự kiểm soát được chất lượng của các chi tiết thay thế khi bạn chính là người mua.

• Tuy nhiên, bạn cũng cần tham khảo sổ tay cũng như cẩm nang sửa chữa khi mua để tránh mua không đúng chi tiết.
• Đồng thời việc này giúp bạn hạn chế được các chi phí phát sinh.
• Bạn cũng nên mua theo bộ để tránh gia tăng chi phí.
• Thông thường bạc xéc măng sẽ đi kèm với bộ piston mới, hay các vòng và đệm làm kín sẽ đi theo bộ.

4. Quy trình đại tu động cơ ô tô 7 bước cơ bản nhất:

• Bước 1: Tiếp nhận và kiểm tra xe tổng quát
• Bước 2: Báo lỗi xe gặp phải cho khách hàng
• Bước 3: Tiếp nhận yêu cầu sửa chữa
• Bước 4: Thực hiện đại tu động cơ
• Bước 5: Kiểm tra sau khi đại tu động cơ
• Bước 6: Giao xe cho khách hàng
• Bước 7: Chăm sóc khách hàng sau dịch vụ.

B. Một số hạng mục đại tu động cơ ô tô cơ bản:

• Bạc đỡ trục khuỷu
• Bạc xéc măng
• Ron nắp máy
• Chạy “rô-đai” động cơ

1. Thay thế bạc đỡ trục khuỷu:

Bạc đỡ trục khuỷu ma sát trực tiếp với các vị trí trên trục khuỷu vì vậy vấn đề bôi trơn là vô cùng quan trọng. Thông thường dầu động cơ sẽ đi qua các lỗ trên thân máy để bôi trơn bạc đỡ đồng thời dầu cũng đi qua thân trục khuỷu để việc bôi trơn trở nên tối ưu hơn trong quá trình hoạt động.

• Khi dầu bôi trơn bị giảm chất lượng (do có nhiều mạt kim loại, loãng hơn) thì nhiệt độ của bạc đỡ sẽ tăng lên, gây bong lớp bạc bên ngoài và chỉ còn lớp đồng thau bên trong. Khi đó trục khuỷu bị ma sát và tạo nên khe hở lớn gây ra tiếng kêu va đập khi động cơ đang hoạt động.

Khi đại tu động cơ ô tô, kỹ thuật viên sẽ thay thế các miếng bạc lót này nếu nó mòn hơn thông số của nhà sản xuất cho phép:

• Chú ý lắp đúng vị trí bạc cũng như đúng khớp trên thân máy.
• Bôi một ít dầu bôi trơn lên bạc trước khi đặt trục khuỷu vào.
• Nhớ lắp hai miếng bạc nhỏ ở trung tâm để giữ trục khuỷu không di chuyển theo chiều dọc.

2. Thay thế bạc xéc măng:

Một chi tiết cũng cần được thay thế khi đại tu động cơ đó là bạc xéc măng.

Trước khi lắp bạc xéc măng mới bạn cần biết các loại bạc cũng như thứ tự lắp trên piston.

• Bạc trên cùng: Bạc lửa sẽ có một lớp mạ crôm do phải chịu nhiệt cao, và nó sẽ có tiếng kêu trầm hơn khi bạn thả nó rơi.
• Bạc thứ 2: Xéc măng khí có màu sáng hơn, bạc nhớt sẽ dễ nhận ra nhất vì thường có thêm một lò xo bên trong.
• Ngoài ra, có loại bạc còn có đánh chữ hoặc số, lằn vát trong để giúp người lắp dễ dàng xác định chiều lắp.

Đưa bạc vào trong lòng xilanh và dùng piston đẩy bạc vào để xem khe hở bạc có phù hợp không rồi mới lắp.

Khi lắp piston vào xy lanh người thợ kỹ thuật nên sử dụng đồ cảo bạc để có thể đưa piston vào dễ dàng hơn. Người thợ sẽ phải làm sạch lòng xy lanh và bôi 1 ít nhớt sạch trước khi lắp bạc cũng như piston, tránh cặn bẩn hay mạt sắt lọt vào, gây trầy lòng xy lanh

3. Thay thế Ron nắp máy:

Ron nắp máy cũng cần thay thế khi đại tu động cơ để đảm bảo sự đồng bộ với nắp máy và thân máy.

• Nắp máy sau khi được rà lại sẽ nhẵn và bằng phẳng hơn nhưng khi lắp bạn cũng cần chú ý xem có vết nứt hay hư hỏng nào không.
• Các lỗ nước và nhớt trên nắp máy và thân máy cũng cần được làm sạch trước khi hai chi tiết này được ráp với nhau.
• Ron nắp máy cũng cần được đặt đúng vị trí sao cho các lỗ nhớt và nước trên thân máy thẳng với trên nắp máy.
• Có thể dùng keo để tăng thêm độ kín khít cho miếng ron này.
• Khi siết nắp máy cũng cần đủ lực để tránh khiến ron bị chèn ép quá mức.

Một lưu ý khi vệ sinh các chi tiết là bạn nên tháo bơm nhớt ra để vệ sinh bởi các cặn bùn có thể bám kín trong lòng bơm khiến bơm hoạt đông yếu hay gây tắc nghẽn bơm.

• Chú ý không để xước lòng bơm hay bánh răng bơm bởi đây đều là các chi tiết cần độ chính xác cao.

Ngoài các chi tiết bắt buộc thay thế thì còn tùy thuộc vào tuổi thọ và tình trạng mà bạn sẽ cần thay thế thêm các chi tiết như trục cam, hay ống dẫn hướng xupap hay thay thế luôn xupap.

• Trục cam có thể được thay nếu các vấu cam đã quá mòn hoặc trục bị gãy.
• Xupap thông thường sẽ được rà lại để miệng xupap kín khít hơn đảm bảo không cho áp suất nén bị giảm.
• Phốt ghít xupap cũng nên được thay thế khi đại tu bởi tuổi thọ của chúng không dài, để tránh hiện tượng nhớt động cơ đi xuống buồng đốt và gây hao hụt dầu động cơ.
• Nhớt động cơ cũng cần thay mới trước khi bạn cho động cơ nổ lại.

4. Khởi động động cơ sau khi đại tu:

Sau khi bạn đã hoàn tất các công việc đại tu, động cơ sẽ cần được lắp lên xe và nổ thử. Quá trình này gọi là “Rô đai” hay hiểu nôm na là giúp cho các chi tiết mới được thay làm quen và mài mòn bớt các góc cạnh thừa.

• Dầu động cơ sẽ giúp rửa sạch các mạt kim loại trên bề mặt ma sát và giữ chúng dưới cácte.
• Sau khoảng thời gian nhất định bạn có thể thay dầu mới để làm sạch động cơ.

c. Tổng kết:

Khi động cơ ô tô hoạt động không được êm như bình thường, hay xe có khói màu đen, động cơ khó nổ, động cơ mau nóng máy, khả năng tăng tốc kém, hao nước và nhớt, chạy tốn nhiên liệu hơn mức bình thường,… nhất là xe sử dụng đã lâu mà chưa đại tu lần nào, thì bạn cũng nên cân nhắc việc đại tu động cơ ô tô.

Động cơ hoạt động tốt giúp bạn tiết kiệm được rất nhiều chi phí nhiên liệu trong một thời gian dài vận hành, và sự an toàn được ổn định hơn khi xe hoạt động ở hiệu suất cao, không phát sinh những phiền toái khó chịu dọc đường trong quá trình di chuyển.

---

Bài viết liên quan:

• 7 Bước quy trình sửa chữa ô tô theo tiêu chuẩn và tối ưu nhất
• Tổng hợp những hư hỏng thường gặp trên động cơ ô tô
• Những điều cần biết về nắp máy động cơ