(News.oto-hui.com) – Hiện nay, các hệ thống hỗ trợ phanh như hệ thống chống bó cứng phanh ABS, hay hệ thống cân bằng điện tử ESP dường như đã quá quen thuộc đối với những người điều khiển ô tô nhưng một hệ thống cũng không kém phần quan trọng đó là hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC. Vậy chúng ta cùng tìm hiểu về hệ thống hỗ trợ hành lang ngang, dốc, đỗ đèo HAC ở bài viết dưới đây.
1. Lịch sử ra đờ của hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC:
Hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC (Hill-start Assist Control) hay HSA (Hill Start Assist) là một hệ thống an toàn của ô tô. Tiền thân của nó là hệ thống hỗ trợ lái xe trên đường dốc- Hill Holder. Đây là cái tên do tập đoàn Wagner Electric và công ty Bendix Braker tọa lạc ở South Bend, Ấn Độ phát minh. Hệ thống này được phát minh với mục đích ngăn chặn việc xe bị trượt dốc khi xe dừng lại trên đường đèo hoặc đường dốc.
Hệ thống được ra mắt công chúng vào năm 1936 đến năm 1937, công nghệ này được hãng xe Studebaker President áp dụng rất nhiều vào các mẫu xe của hãng, nhưng ngày nay hầu hết các xe ô tô đều được trang bị công nghệ hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC.
Hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC Cho nên hệ thống này hỗ trợ rất nhiều khi lái xe ở đường dốc.
2. Nguyên lý hoạt động của hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC:
Hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC được kích hoạt khi xe đang dừng ở giữa dốc và người lái muốn khởi động xe để tiếp tục di chuyển.
Hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC của mỗi hàng xe sẽ có tích hợp thêm các công nghệ khác nhau, nhưng cảm biến phát hiện góc nghiêng là một phần không thể thiếu trong hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc. Cảm biến phát hiện góc nghiêng kết hợp với một số cảm biến khác, từ đó truyền tính hiệu đến ECU và ECU tính toán để điều khiển hoạt động của ly hợp, hệ thống phanh và phân bố momen xoắn của động cơ đến các bánh xe sao cho phù hợp.
Quá trình hoạt động của hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc diễn ra như sau: Khi xe ô từng dừng lại mà động cơ vẫn còn hoạt động ở đoạn dốc từ 5 độ trở lên, cảm biến phát hiện góc nghiêng sẽ phát hiện và gửi tín hiệu đến ECU. ECU sẽ có nhiệm vụ thu thập các tính hiệu, tính toán khả năng tuột dốc của xe và từ đó điều khiển áp suất phanh để phanh xe, lực phanh được tính toán chính xác đủ để xe vẫn có thể di chuyển được.
Thời điểm bắt đầu quá trình khởi động là lúc người lái không đạp phanh mà đổi sang đạp chân ga. Lúc này, hệ thống khởi hành ngang dốc đã được kích hoạt hỗ trợ duy trì lực phanh trong khoảng 3s giúp xe không tụt dốc. Đây là thời gian trống giúp cho người lái có thể khởi hành lại mà vẫn đảm bảo an toàn cho mình cũng như cho các phương tiện lưu thông khác trên đường.
3. Hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC gồm có:
- Cảm biến phát hiện độ nghiêng:
Khi ô tô dừng ở khu vực dốc từ 5 độ trở lên mà động cơ vẫn hoạt động thì cảm biến phát hiện độ nghiêng sẽ làm việc, nó gửi tín hiệu về ECU và ECU sẽ tính toán xem xe bạn có khả năng bị tuột dốc hay không. Nhược điểm của cảm biến này là khi xe bị sụp ổ gà, thân xe nghiêng thì nó vẫn hiểu rằng xe đang trên một con dốc nào đó.
- Bộ xử lý trung tâm ECU- điều khiển tín hiệu:
Sau khi nhận được tín hiệu đầu vào từ cảm biến phát hiện độ nghiêng, ECU sẽ đưa ra quyết định phanh xe, điều chỉnh áp suất nén của giảm chấn. ECU cũng sẽ nắm được độ dốc của con đường để đưa ra lực phanh cần thiết và mô-men xoắn phù hợp để xe tiếp tục di chuyển.
- Cảm biến chuyển động của bánh xe:
Ngoài cảm biến phát hiện độ nghiêng, hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc còn sử dụng thêm cảm biến chuyển động của bánh xe. Ở mỗi bánh xe đều được trang bị cảm biến tốc độ. Các cảm biến sử dụng một nam châm xoay, khi bánh xe chuyển động mà chưa nổ máy thì xuất hiện từ trường và được mã hóa thành các tín hiệu gửi về ECU. Nó cũng biết được hướng của các bánh xe đang chuyển động.
- Cảm biến áp suất giảm chấn:
Đây là một bộ phận của hệ thống treo nhằm xác định trọng lượng của xe, bao gồm cả trọng lượng hành khách và hàng hóa. Những cảm biến này tạo ra một tín hiệu để ECU có thể tính toán hoạt động của hệ thống phù hợp với trọng lượng của xe.
- Điều khiển hệ thống phanh:
Đối với những mẫu xe trang bị hộp số tự động, nếu xe dừng lên dốc ECU sẽ điểu khiển hệ thống phanh hoạt động khi bạn rời bàn đạp phanh trong một khoảng thời gian ngắn, đủ để bạn chuyển sang bàn đạp ga và đưa xe lăn bánh về phía trước.
- Cảm biến áp suất phanh:
Sau khi nhận tín hiệu xe bị trôi, ECU sẽ đưa lệnh điều khiển để hệ thống phanh hoạt động nhằm tránh việc xe bị trôi, áp lực phanh nhiều hay ít sẽ được kiểm soát thông qua cảm biến này.
- Tín hiệu truyền từ ly hợp đến ECU:
Ly hợp là một bộ phận đóng vai trò quan trọng trong quá trình khởi hành cũng như phanh. Vì vậy việc kiểm soát ly hợp rất cần thiết trong quá trình khởi hành ngang dốc.
Riêng đối với những mẫu xe trang bị hộp số sàn và có trang bị hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC, lúc đề máy hay vào số bắt buộc bạn phải đạp bàn đạp ly hợp, lúc này sẽ xuất hiện tín hiệu gửi về ECU điều khiển để xác định thời điểm kích hoạt hệ thống phanh nhằm giữ cho xe ổn định.
- Kiểm soát mô-men-xoắn:
Hệ thống này kiểm soát lực kéo của chiếc xe đủ lực để chiếc xe không bị trôi hoặc trượt bánh trong lúc xe bắt đầu chạy, sau khi xe được tăng tốc thì hệ thống này tự động tắt. Các cảm biến này có thể xác định được bao nhiêu mô-men-xoắn truyền tới các bánh xe qua hệ thống truyền lực.
4. Một số lưu ý khi kích hoạt hệ thống khởi hành ngang dốc HAC trên ô tô:
Hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC hoạt động theo cơ chế duy trì lực phanh tạm thời trong khoảng 3 giây ngay sau khi người lái nhả chân phanh. Nhờ vậy mà người lái có thể khởi động lại xe nhờ bàn đạp ly hợp hoặc bàn đạp ga. Nếu như xảy ra trường hợp lực phanh của hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc không đủ để giữ xe ô tô khi người lái nhả bàn đạp phanh thì ngay lập tức người lái hãy tác động lực phanh lên xe bằng cách đạp bàn đạp phanh ngay lập tức để nhanh chóng giữ xe lại,
Nên lưu ý là hệ thống khởi hành ngang dốc có tác dụng rất ngắn, chỉ trong khoảng 3 giây là thời gian cho người lái có thể khởi động lại xe, hơn nữa hệ thống này sẽ không hoạt động nếu xe đang để ở vị trí số N hay P.
Bài viết liên quan:
- Tìm hiểu về hệ thống cân bằng điện tử ESP và hệ thống kiểm soát lực kéo TCS
- Tìm hiểu hệ thống chống bó cứng phanh ABS
- Hệ thống khởi hành ngang dốc hoạt động như thế nào?
