(News.oto-hui.com) – Khi di chuyển, có vô vàn vấn đề có thể xảy ra khiến xe bị mất kiểm soát dẫn đến xe bị trượt khỏi mặt đường gây nguy hiểm cho cả người điều khiển và những người khác. Vì vậy các công nghệ liên tục xuất hiện để khắc phục tình trạng này. Trong bài viết hôm nay, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về hệ thống chống trượt TCS – một trong những hệ thống chống trượt phổ biến nhất hiện nay nhé!
I. Lực bám đường là gì?
Trước khi tìm hiểu về hệ thống chống trượt TCS, chúng ta phải hiểu rõ về 1 khái niệm quan trọng liên quan đến an toàn của xe, đó là lực bám đường. Lực bám đường là lực bám sinh ra tại bề mặt tiếp xúc giữa mặt đường và lốp xe, lực bám dọc giúp xe tiến về phía trước hoặc giảm tốc độ khi phanh. Lực bám ngang tạo ra sự ổn định khi chuyển động.
II. Điều gì xảy ra khi mất lực bám?
Xe tăng tốc chậm mặc dù đã tăng ga nhiều, thậm chí xe không thể di chuyển là do lực bám của bánh xe với mặt đường thấp. Lực đẩy sinh ra không thắng được lực cản.
Ở những loại xe không có chống bó cứng ABS, khi phanh bánh bị khóa cứng, xe trượt tạo thành vết trên đường. Bạn không thể điều khiển hướng chuyển động của, nguyên nhân do lốp không còn khả năng tạo ra lực bám theo phương ngang.
III. Yếu tố nào ảnh hưởng tới lực bám đường?
1. Không có trọng lượng, không có lực bám:
Nếu bánh trước nhấc lên, sẽ không còn lực bám giữa bánh với mặt đường nữa. Để khắc phục điều này, các hệ thống treo đóng vai trò quan trọng, bên cạnh vai trò mang lại sự êm dịu còn giúp bánh luôn tiếp xúc với mặt đường. Một chiếc xe tốt sẽ không “bốc đầu” khi tăng tốc đột ngột hay “nhấc đuôi” khi phanh gấp dù điều này tưởng như làm nhiều người thích thú.
2. Bánh bị trượt do tăng tốc hay đạp phanh đột ngột:
Không ít lần trong các bộ phim hành động có cảnh một chiếc xe tăng tốc, bánh quay tròn và bốc khói, nhưng sau vài một khoảng thời gian xe mới di chuyển. Nguyên nhân độ trượt của bánh quá lớn.
3. Mặt đường:
Đường trơn làm giảm lực. Khi phải lái xe trên đường bùn, đường có cát, lực bám dọc giảm khiến cho xe không thể tăng tốc.
4. Tình trạng lốp:
Áp suất lốp quá thấp hay quá cao đều làm giảm khả năng bám của bánh. Hãy duy trì áp suất lốp theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
Lốp bị mòn cũng một nguyên nhân làm giảm lực bám, rõ ràng lốp mới có khả năng bám đường tốt hơn lốp đã bị mòn. Khi lăn trên mặt đường, phần rãnh giữa các hoa lốp tại vị trí lốp biến dạng là nơi thoát khí, nước giúp cho nó luôn được tiếp xúc trực tiếp với mặt đường.
5. Công nghệ duy trì lực bám?
Một trong những công nghệ hỗ trợ để duy trì lực bám là chống bó cứng phanh ABS. Tác dụng của nó không phải để rút ngắn quãng đường phanh mà là tạo ra khả năng lái khi phanh, bằng cách quản lý độ trượt để duy trì lực bám tối ưu.
Ngoài ra chúng ta sẽ tìm hiểm thêm về hệ thống chống trượt (Hệ thống kiểm soát lực bám đường) xuất hiện trên khá nhiều mẫu xe ở nước ta.
IV. Hệ thống chống trượt TCS là gì?
Hệ thống chống trượt TCS (Traction Control System) là tên gọi thường được dùng nhất của hệ thống này, ngoài ra nó còn có các tên khác như TRC, ASR, DSC tùy theo từng hãng. Hệ thống chống trượt TCS được trang bị phổ biến trên nhiều loại xe hoạt động chủ yếu với mục đích giúp đảm bảo độ tiếp xúc của xe (chính xác là lốp xe) với mặt đường bằng các thiết bị điện tử rất hiện đại.
Hệ thống chống trượt TCS là một trong ba công nghệ an toàn của hệ thống phanh, bắt đầu xuất hiện từ giữa những năm 1980.
Đó là các công nghệ: ABS (Anti-lock Brakes 1978), Traction Control (1985) và hệ thống cân bằng điện tử Stability Control (1995).
- Ba công nghệ trên đều ra đời từ phòng thí nghiệm của hãng Bosch (Đức) và cả ba công nghệ đều liên quan đến vấn đề đảm bảo độ tiếp xúc giữa lốp xe và mặt đường.
V. Hệ thống chống trượt TCS hoạt động như thế nào?
1. Các bộ phận chính của hệ thống chống trượt TCS:
- Mỗi bánh xe được trang bị 1 cảm biến có thể phát hiện sự thay đổi tốc độ khi xe mất độ bám đường.
- Những thông tin về tốc độ của mỗi bánh sẽ được đưa về ECU.
- ECU giải mã thông tin và có thể “ra lệnh” cho hệ thống phanh tác động lên bánh xe qua 1 dây cáp nối với hệ thống kiểm soát sự trượt tự động (ATC)
- Ở tất cả các phương tiện, hệ thống chống trượt TCS sẽ tự động hoạt động khi phát hiện xe có dấu hiệu trượt.
Như bạn thấy, hệ thống chống trượt TCS hoạt động giống hệ thống ABS vì có chung nền tảng. ABS hoạt động nhờ một cảm biến trượt, có khả năng phát hiện hiện tượng trượt của lốp xe khi phanh, và hệ thống sẽ tiếp tục điều chỉnh lực phanh để đảm bảo độ tiếp xúc lớn nhất giữa lốp xe và mặt đường.
Bạn có thể nghe thấy tiếng kêu phát ra khi hệ thống hoạt động (âm thanh ken két) và thực sự cảm thấy trên sự rung động từ bàn đạp phanh. Tuy nhiên, ngược lại với ABS hoạt động khi xe giảm tốc độ, hệ thống chống trượt TCS lại hoạt động khi xe tăng tốc.
VI. Tác dụng của hệ thống chống trượt TCS
Hệ thống chống trượt TCS hoạt động để đảm bảo xe không bị mất ma sát (giữa lốp xe và mặt đường) trong quá trình tăng gia tốc. Theo một cách khác, bạn có thể hình dung khi xe bạn tăng tốc từ một tốc độ ổn định nào đó, TCS hoạt động để đảm bảo sự tiếp xúc lớn nhất giữa lốp xe với mặt đường, thậm chí ngay cả trong tình trạng đường xấu.
Ví dụ: Một mặt đường bị ướt hoặc đóng băng sẽ làm giảm đáng kể ma sát giữa lốp xe với mặt đường. Vì lốp xe là bộ phận duy nhất của xe thực sự tiếp xúc với mặt đất, nên khi xảy ra hiện tượng mất ma sát đều dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
Cụ thể:
– Đối với ô tô bình thường: Hệ thống chống trượt TCS đã được trang bị trên các dòng xe sang từ khá lâu để đảm bảo an toàn khi xe rơi vào tình trạng xoay khi di chuyển trong điều kiện mặt đường ướt hay có băng. Bây giờ, TCS trở nên rất phổ biến trên các xe hạng trung, minivans, xe tải hay 1 số xe hatchback nhỏ.
– Đối với xe đua: Hệ thống chống trượt TCS được sử dụng như 1 biện pháp làm tăng hiệu suất. Nó cho phép tăng lực kéo tối đa khi tăng tốc mà bánh xe không bị xoay.
– Đối với xe off-road: Hệ thống chống trượt TCS được bổ sung đi kèm với bộ vi sai hạn chế trượt cũng như các hệ thống điều khiển tính toán khác của động cơ và hộp số. Bánh xe sẽ quay chậm lại trong thời gian phanh ngắn và momen xoắn sẽ được phân phối nhiều hơn đến các bánh xe đang dừng.
Bài viết liên quan:
- Lắp lốp xe nhỏ ở bánh sau chủ động ảnh hưởng gì đến lực kéo, sự ổn định?
- Vì sao phải điều hòa lực phanh?
- Tìm hiểu về hệ thống cân bằng điện tử ESP và hệ thống kiểm soát lực kéo TCS
