Khái quát về tiết chế máy phát

(News.oto-hui.com) – Máy phát điện dùng trên xe quay cùng với động cơ. Mà khi xe hoạt động tốc độ động cơ thường xuyên thay đổi và do đó tốc độ của máy phát không ổn định. Nếu máy phát không có bộ ổn áp thì hệ thống nạp không thể cung cấp dòng điện ổn định cho các thiết bị điện. Đó chính là lý do để tiết chế máy phát ra đời.

Mặc dù tốc độ của máy phát thay đổi thì điện áp ở các thiết bị điện vẫn phải duy trì không đổi và tuỳ theo sự thay đổi cường độ dòng điện trong mạch cần phải điều chỉnh. Trong máy phát xoay chiều việc điều chỉnh như trên được thực hiện bởi bộ tiết chế.

Vậy nguyên lí điều chỉnh của tiết chế máy phát là gì?

Tiết chế máy phát điều chỉnh cường độ dòng điện bằng phương pháp sau đây.

• Tăng hoặc giảm lực từ trường (rô- to)
• Tăng tốc hoặc giảm tốc độ quay của nam châm.

Phân loại tiết chế máy phát

• Tiết chế tiếp điểm: tiết chế 1 tiếp điểm và tiết chế 2 tiếp điểm.
• Tiết chế không tiếp điểm: tiết chế IC, tiết chế tranzito,…

Cả tiết chế tiếp điểm và tiết chế kiểu không tiếp điểm đều có cùng nhiệm vụ: giới hạn điện áp ra của máy phát. Sự khác nhau cơ bản là trong tiết chế không tiếp điểm là dòng kích từ được làm gián đoạn bởi một IC hay tranzito thay cho rơle như trong tiết chế kiểu tiếp điểm.

Tiết chế IC (tiết chế vi mạch) được sử dụng rộng rãi nhất trên các hãng xe ô tô hiện nay

Cấu tạo của tiết chế vi mạch gồm: có vi mạch, cánh tản nhiệt và giắc nối. Việc sử dụng vi mạch làm cho bộ tiết chế có kích thước nhỏ gọn.

Bộ tiết chế vi mạch điều chỉnh cường độ dòng điện của máy phát xoay chiều bằng cách điều khiển dòng điện tạo từ trường. Vì thế điện áp tạo ra luôn ổn định khi tốc độ quay của rô – to thay đổi và khi dòng điện sử dụng thay đổi.

Ưu điểm:

• Dải điện áp ra hẹp hơn và ít, thay đổi theo thời gian.
• Chịu được rung động và có độ bền cao do không có các chi tiết chuyển động.
• Do điện áp ra trở nên thấp hơn khi nhiệt độ tăng nên ắc quy có thể được nạp chính xác.

Nhược điểm:

• Nhạy cảm với nhiệt độ và điện áp cao không bình thường.

Đặc tính của tiết chế IC:

• Đặc tính tải của ắc quy: Điện áp ra không đổi hoặc ít thay đổi (nhỏ hơn hoặc bằng 0,1 tới 0,2 V) khi tốc độ máy phát thay đổi.
• Đặc tính phụ tải bên ngoài: Điện áp ra nhỏ đi khi dòng điện phụ tải tăng lên. Sự thay đổi điện áp, thậm chí ở tải định mức hoặc dòng điện ra cực đại của máy phát vào khoảng giữa 0,5 tới 1 V. Nếu tải vượt quá khả năng của máy phát thì điện áp ra sẽ sụt đột ngột.
• Đặc tính nhiệt độ: Thông thường, điện áp ra sẽ giảm đi khi nhiệt độ tăng lên.

Vì điện áp ra sụt ở nhiệt độ cao (ví dụ vào mùa hè nhiệt độ tăng cao, vào mùa đông thì giảm xuống). Việc nạp đầy đủ phù hợp với ắc quy được thực hiện ở mọi thời điểm.

---

Bài viết liên quan:

• Khái quát về máy phát điện trên ô tô
• Kiểm tra vấn đề của máy phát điện và hệ thống sạc trên ô tô
• Hướng dẫn kiểm tra máy phát điện trên xe hơi