(News.otohui-com) – Nhiên liệu xăng là dạng nhiên liệu dễ bay hơi trong điều kiện thực tế. Điều đó có nghĩa là nếu hệ thống nhiên liệu không được đậy kín hoặc để hở bên ngoài khí quyển, nó có thể gây ô nhiễm ngay cả khi xe không khởi động. Khí thải bay hơi không được kiểm soát như thế này có thể chiếm tới 20% lượng ô nhiễm do xe cơ giới tạo ra. Và đó là một mối lo lớn cho môi trường sống. Vậy hệ thống kiểm soát nhiên liệu bay hơi EVAP sử dụng bầu lọc than hoạt tính có thể hạn chế được vấn đề đó hay không? Hãy tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Các thành phần nhẹ hơn trong xăng dễ bay hơi, đặc biệt là trong thời tiết nóng ẩm. Hơi nhiên liệu xăng trên ô tô  chứa nhiều loại hydrocacbon (HC) khác nhau. Chúng bao gồm aldehyde, chất thơm, olefin và parafin. Những chất này phản ứng với không khí đặc biệt là oxit nitơ (NOx) và ánh sáng mặt trời (gọi là phản ứng quang hóa). tạo thành lớp bụi Ozone (O3). Ozone trên mặt đất là nguyên nhân chính gây nên kích thích phổi và mắt và là thành phần chính của khói bụi.

1. Những nguyên nhân khiến nhiên liệu bay hơi

Rất nhiều yếu tố có thể tác động đến nhiên liệu làm chúng bay hơi và những nguyên nhân chính làm nhiên liệu bay hơi được phân thành 5 nguyên nhân chính:

• Diurnal: Biên độ ngày của nhiệt độ (Daily Range of Temperatures) là phạm vi biến đổi của nhiệt độ trong vòng 24 giờ. Điều này thể hiện xăng bay hơi do nhiệt độ môi trường tăng lên.
• Tổn thất khi vận hành: xăng hóa hơi do nhiệt của động cơ và hệ thống xả trong quá trình hoạt động bình thường.
• Tổn thất do đứng yên: Sự thẩm thấu tự nhiên xảy ra từ hệ thống cung cấp nhiên liệu trong khi không hoạt động trong điều kiện môi trường xung quanh sẽ gây nên rò rỉ và tạo điều kiện cho hơi nhiên liệu thoát ra môi trường.
• Ngâm nóng: Nhiên liệu hóa hơi do nhiên liệu còn sót lại tròn động cơ sau khi tắt máy.
• Đường vận chuyển nhiên liệu: Đại diện cho hơi nhiên liệu thoát ra khỏi bình do sự dịch chuyển và thất thoát của nhiên liệu lỏng trong các ống dẫn.

2. Các thành phần trong hệ thống kiểm soát nhiên liệu bay hơi

Hệ thống bầu lọc than hoạt tính bao giúp thu hồi lượng hơi xăng tránh việc gây thất thoát ra môi trường. Để làm được điều đó đòi hỏi hệ thống phải bao gồm các loại bình chứa và đường dẫn. Hệ thống bầu lọc than hoạt tính bao gồm các bộ phận sau.

• Bình xăng: Bình xăng rõ ràng là nơi chứa nhiên liệu. Nhà sản xuất khuyên rằng ta không nên tiếp tục đổ đầy bình sau khi bơm xăng dừng. Bởi vì bình chứa có một số không gian giãn nở ở phía trên để nhiên liệu có thể giãn nở và không bị tràn hoặc đảm bảo hệ thống EVAP không bị rò rỉ.
• Nắp bình xăng: Nắp bình xăng giúp bịt kín cổ bình xăng khỏi môi trường bên ngoài. Nắp xăng bị hỏng hoặc bị thiếu là nguyên nhân phổ biến nhất của mã lỗi hệ thống EVAP kích hoạt đèn kiểm tra động cơ.
• Bộ tách nhiên liệu lỏng: Điều này ngăn không cho xăng ở dạng lỏng vào hộp EVAP, điều này có thể làm quá tải khả năng lưu trữ hơi nhiên liệu của nó.
• Hộp than hoạt tính: Ống đựng này được nối với bình xăng bằng đường thông hơi của bình. Hộp EVAP chứa khoảng 0.5-1kg than hoạt tính hoạt động giống như một miếng bọt biển bằng cách hấp thụ và lưu trữ hơi nhiên liệu cho đến khi van xả mở ra và cho phép chân không của cửa nạp động cơ hút hơi nhiên liệu từ than vào ống nạp động cơ.

Van điều áp nhiên liệu làm việc như thế nào?

• Van điều khiển thông gió: Điều này cho phép dòng hơi nhiên liệu từ bình nhiên liệu vào hộp EVAP.
• Van điện từ VSV: Cho phép hơi xăng nạp vào động cơ. Chân không trên đường ống nạp hút lượng hơi nhiên liệu chính xác từ hộp than hoạt tính vào ống nạp động cơ.
• Ống dẫn hơi nhiên liệu: Phương tiện mà hơi nhiên liệu chảy đến các thành phần khác nhau của hệ thống EVAP.
• Cảm biến áp suất bình nhiên liệu: Theo dõi áp suất bên trong bình nhiên liệu để phát hiện rò rỉ và đảm bảo rằng áp suất không tăng lên quá nhiều.

3. Hệ thống bầu lọc than hoạt tính hoạt động như thế nào

Hệ thống EVAP loại bỏ hoàn toàn hơi nhiên liệu đó là nguồn gây ô nhiễm không khí bằng cách ngăn cách hệ thống nhiên liệu khỏi khí quyển. Các đường thông hơi từ bình nhiên liệu, bộ chế hòa khí hay đường ống hồi nhiên liệu sẽ dẫn hơi xăng đến hộp chứa EVAP, nơi chúng được giữ lại và lưu trữ cho đến khi khởi động động cơ.

Khi động cơ ấm và xe khởi động, ECU sau đó sẽ mở van xả cho phép hơi được hút từ hộp chứa vào ống nạp. Hơi nhiên liệu được đốt cháy trong động cơ. Hệ thống bầu lọc than hoạt tính (EVAP) thu hơi xăng và các khí bay hơi khác. Khi nhiên liệu bay hơi bên trong bình xăng, phần hơi thừa sẽ được chuyển sang hộp đựng than hoạt tính. Chúng được lưu trữ ở đó cho đến khi chúng có thể được chuyển trở lại động cơ một cách an toàn để đốt bằng hỗn hợp nhiên liệu không khí thông thường.

Khi điều đó sẵn sàng xảy ra, một van điện từ EVAP mở, chân không trên đường ống nạp hút hơi xăng từ hộp EVAP vào động cơ. Khí trời cũng được hút vào qua các van thông hơi để trộn với hơi xăng giúp đốt cháy nhiên liệu cách triệt để. Các hệ thống này có thể được điều khiển bằng cơ học hoặc giống như hầu hết trên các loại ô tô mới hơn, thông qua ECU của động cơ.

Hệ thống EVAP thường không cần bảo trì, nhưng các lỗi của nó có thể bật đèn báo động cơ và điều đó thật đáng lưu tâm. Chúng có thể là một sự rò rỉ hoặc hư hỏng một trong những bộ phận của hệ thống và điều đó là không tốt đối với môi trường sống đồng thời  chúng còn ngăn xe vượt qua bài kiểm định khí thải ngày càng khắt khe.

---

Bài viết liên quan:

• Tìm hiểu về đặc tính nhiên liệu xăng và diesel
• Khí thải ô tô là gì mà lại gây ô nhiễm môi trường? 
• Cách thay thế bầu lọc than hoạt tính trên ô tô